W świecie Timona i Pumby

Gorący, słoneczny dzień. Pustynia Kalahari skąpana w parzących promieniach. Suche powietrze wbija się w nozdrza, utrudniając oddychanie. Na nagrzanym, wystającym z piachu kamieniu, stoi jeden z członków, liczącego sobie 20 osobników klanu. Wypatrując wroga, dba o bezpieczeństwo stada. Może się pochwalić sokolim wzrokiem. Jest w stanie wypatrzyć zagrożenie z odległości nawet 1 km. Tuż pod kamieniem, w krętych tunelach, gromadzą się najmłodsi członkowie grupy. O ich bezpieczeństwo dba drugi wartownik. A zagrożenie może nadejść w każdej chwili i niemalże z każdej strony – z lądu i z powietrza. Póki co, wszystko toczy się zgodnie z planem. Do czasu kiedy strażnik wydaje z siebie ciągły pisk, wszystko jest w porządku i surykatki mogą czuć się bezpiecznie.

Wtem rozlega się głośne szczeknięcie i przeraźliwy gwizd. To wartownicy, informujący o zbliżającym się zagrożeniu. Niedaleko, na błękitnym niebie, orzeł wypatruje zdobyczy. Nie czekając dłużej, klan surykatek wdraża plan awaryjny. Osobniki, żerujące na zewnątrz wskakują do norek, niektóre chowają się w pobliskich krzakach, a bezbronne młode zostają przykryte ciałami przez swoich opiekunów, kuląc się, ukryte głęboko w swoich kryjówkach. Każdy członek klanu ma do spełnienie ważną rolę i to właśnie ona wzmacnia poczucie wspólnoty.

Dzięki smukłym sylwetkom surykatki szybko i niepostrzeżenie wciskają się do norek. Kiedy stoją na dwóch nogach, obserwując teren, ich jasnopopielate ciała stapiają się z pustynnym krajobrazem. Tułowia surykatek pokryte są czarnymi, poprzecznymi pręgami. Ssaki te mają niewielkie, białe głowy i czarne – zbliżone kształtem do ludzkich – uszy. Długi, cienki, ciemno-żółty ogon zakończony ciemnym końcem, wznosi się ku górze. Wyprostowane ciało surykatki osiąga długość od 25 do nawet 35 cm. Wychodząc o poranku ze swoich nor i stając na baczność, pozwalają swojemu organizmowi na wyregulowanie temperatury ciała po przespanej nocy.

W czasie, kiedy klan surykatek przeżywa napaść ze strony wroga, inna, zamieszkująca nieodległe obszary pustynne grupa, szykuje się do polowania. Starsze osobniki uczą młode, jak obchodzić się ze zdobyczą – zwłaszcza tą, która może zaszkodzić, wydzielając toksyczne substancje. Jak pozbyć się kolca jadowitego skorpiona? Dla nich nie ma nic prostszego. Smaczny, soczysty kąsek wart jest każdego poświęcenia. Jedna z surykatek wręcza młodemu martwe zwierzę, aby mógł „zapoznać się” z ofiarą. Kolejnym etapem jest podarowanie mu żywego, ale już nieuzbrojonego osobnika. Kiedy rodzic uzna, że maluch poradzi sobie z uzbrojoną zdobyczą, daje mu szansę na samodzielne jej zabicie. Surykatki muszą żerować codziennie, ponieważ nie gromadzą pod skórą tkanki tłuszczowej.

Kopanie nor jest specjalnością surykatek. Do gniazda mieszkalnego prowadzi wiele krętych korytarzy, wijących się tuneli, złączonych w jedną zorganizowaną całość. Jeden tunel może mieć wielkość nawet 3 km2. Co kryje się w norkach?

Małe, spiczaste pyszczki, na których końcu widnieją brązowe, okrągłe noski. Wokół oczu surykatek, sierść przybiera nieco ciemniejszą barwę, co zapobiega uszkodzeniu wzroku, wywołanego intensywnym promieniowaniem słonecznym. Poza tym, dzięki specjalnym membranom uruchamianym podczas mrugania, unikają one uszkodzenia wzroku w trakcie kopania w piasku. Co więcej, surykatka potrafi zamknąć też uszy, zapobiegając wsypywaniu się do nich suchej ziemi. Na przednich kończynach tych ssaków widnieją ostre pazury, spełniające rolę łopatek. A te umieszczone na tylnych kończynach, ułatwiają wspinanie się po drzewach oraz innych pionowych powierzchniach. Na płowej sierści, mieniącej się różnymi odcieniami brązu i szarości, umieszczone są pręgi, rozciągające się od podstawy ogona, aż do ramion. Co ciekawe, każdy osobnik ma swój własny, unikalny wzór pasków. Ciemniejsza sierść na brzuchu stanowi naturalny mechanizm, przyciągający promienie UV i zamieniający je w ciepło potrzebne do rozgrzania ciała tuż po przebudzeniu.

Cechy szczególne:

* Surykatki to towarzyskie i rodzinne stworzenia. Mają silnie rozwinięte zachowania socjalne. Mimo, że polują, to daleko im do drapieżnych zachowań. Przebywają w grupach, liczących od 20 do 30 osobników, składających się z dwóch lub trzech grup rodzinnych (zdarzały się grupy liczące 50 osobników). Umacnianiu więzów służy iskanie, tulenie oraz głaskanie. Popularnym zjawiskiem jest również wymienianie się swoimi zapachami. Opiekę nad młodymi sprawuje cała rodzina. Zdarza się, że samice, które nie doczekały się potomstwa, karmią własnym mlekiem dzieci innej samicy. Dorosłe surykatki chronią młode przed zagrożeniem, niejednokrotnie narażając własne życie.
* O ile młode osobniki można łatwo oswoić, o tyle dorosłe wykazują się dużą agresją. Oswojone surykatki są wykorzystywane przez afrykańskich łowców gryzoni.
* Surykatki mają podwyższoną odporność na jad niektórych zwierząt, np. węży i skorpionów.
* Surykatki mogą przetrwać kilka miesięcy bez wody, gdyż często przeżuwają dzikie melony oraz wilgotne korzonki i bulwy.

Informacje ogólne:

* Surykatki to gatunek drapieżnego ssaka z rodziny mangustowatych. To jedyny przedstawiciel rodziny „Suricata”. W Afryce oraz krajach anglojęzycznych nazywa się go meerkat, co ma oznaczać „kot jeziorowy”. Jest to jednak błędne tłumaczenie. To niderlandzkie słowo oznacza bowiem „koczkodana”.
* Surykatki zamieszkują południowe części Afryki, głównie pustynię Kalahari, Botswanę oraz pustynię Namib w Namibii, a także w południowo-zachodnią Angolę i RPA.
* Zwierzęta te są wszystkożerne. Zjadają głównie owady, małe gady, ptaki, mniejsze ssaki, jaja, pająki, stawonogi oraz inne bezkręgowce.

Surykatki mogą rodzić młode o każdej porze roku (w warunkach naturalnych, nie w niewoli). Surykatki wydają na świat cztery mioty. Ciąża trwa 11 tygodni, a w miocie rodzi się od 2 do 4 młodych. Kiedy przychodzą na świat są całkowicie pozbawione sierści. Po około 2 tygodniach otwierają uszy i oczy. Po około 21 dniach opuszczają norę, jednak nie oddalają się od niej na zbyt duże odległości. Moment opuszczenia nory młodych jest ważnym wydarzeniem, w którym bierze udział cały klan. Dojrzałość płciową osiągają po ukończenia 1 roku życia. Długość życia surykatek dochodzi do 12 lat – w niewoli do 6-7 lat.

Ciekawostki:

* Według plemion zamieszkujących Zambię i Zimbabwe, surykatka jest aniołem słońca. Wierzono, że chroni ona wsie przed atakiem wilkołaka.
* Surykatki uprawiają coś w rodzaju „tańca wojennego”. W przypadku ataku lub obrony swojego terytorium unoszą ogony i kopią piasek przednimi łapami.
* Surykatki posługują się ok. 30-stoma dźwiękami, służącymi komunikacji.

Auto: Konopnicki Łukasz Data publikacji: 6 lipca 2017 Dodano w kategorii: WYDARZENIA