Jeszcze nie wspomnienie – ryś

Ryś, wraz z niedźwiedziem i wilkiem, należy do wspaniałej trójki największych drapieżników w Polsce. Tak, jak zachwycamy się egzotycznymi tygrysami i lampartami, tak powinniśmy poświęcić nieco uwagi naszemu własnemu dzikiemu kotu. Niestety, rysie spotykane są coraz rzadziej. Tak, jak wcześniej występowały w prawie całej Europie, Azji i Ameryce Północnej, tak teraz zobaczyć je można jedynie w kilku krajach europejskich , w Azji i Ameryce. W Polsce natomiast żyją tylko w najdzikszych zakątkach na północnym-wschodzie i południowym wschodzie. W chwili obecnej w naszym kraju żyje ok. 200 rysi. Mimo, że gatunek został objęty ochroną w 1995 roku, to jednak bez pomocy człowieka nie będzie on w stanie przetrwać.

Występującym u nas gatunkiem jest ryś euroazjatycki. Jego wygląd jest bardzo charakterystyczny: ma okrągłą, typowo kocią głowę, z długimi uszami zakończonymi czarnymi pędzelkami. Oczy są duże, o pionowych źrenicach i szarozielonej barwie. Ryś ma gruby, krótki ogon z czarnym czubkiem i długie łapy, co w budowie upodabnia go bardziej do psa niż kota. Przednie łapy wyposażone są w pieć palców, natomiast tylne w cztery. Sierć może być szarożółta lub ciemnoruda. Zdarza się, że futro przyozdobione jest na bokach cętkami, plamami lub kreskami. Dorosły osobnik może osiągać do 150 cm długości.

Miejscem występowania rysi są lasy iglaste i mieszane na terenach nizinnych i górskich, czasem sięgających nawet 2000 m.n.p.m Są one samotnikami, łączą się w pary dopiero w rui, a później samica zajmuje się młodymi przez rok. Przez większą część dnia kot odpoczywa, aby mniej więcej godzinę przed zachodem słońca wyruszyć na polowanie. Źródłem pożywenia są drobne zwierzęta, takie jak zające czy kuraki leśne. Może również pożywić się padliną, płazami lub drobnymi gryzoniami, a nawet owadami. W okresie zimowym żywi się sarnami czy jeleniami. W Polsce, z powodu niedoboru zwierzyny, rzadko zdarza mu się polować również na warchlaki. Rysie mają bardzo słaby węch, jednak nadrabiają to dobrym wzrokiem, słuchem oraz zmysłem dotyku. Do psów upodabnia go nie tylko budowa, ale również zachowanie – siada podobnie jak pies oraz, w przeciwieństwie do innych kotów, gdzie gest ten jest oznaką rozdrażnienia – macha ogonem na boki, aby wyrazić sympatię i przyjaźń. Z kolei podobnie jak koty ma upodobanie do higieny – często się myje, wylizując futro i pomagając sobie łapami, zwłaszcza po posiłku. Dźwięk, jaki wydaje, jest bardzo podobny do głosu domowego kota, jednak jest bardziej donośny i zachrypnięty. W lesie można spotkać odrapane z kory drzewa, o które drapieżnik ostrzył sobie pazury na wzór domowych mruczków, robiących użytek z drapaka. Nie przepada za wodą, ale mimo wszystko jest bardzo dobrym pływakiem. Lubi wspinać się na drzewo, aby wygrzewać się w słońcu. Prawdopodobnie właśnie to przyczyniło się do powstania mitu, jakoby rysie miały atakować swoje ofiary, w tym ludzi, skacząc na nich z drzewa. Prawda jest jednak zupełnie inna – kot ten długo czai się na swoją zdobycz, aby pochwycić ją po krótkim pościgu. Ryś nie atakuje ludzi. Tutaj jego zachowanie odbiega nieco od reakcji innych drapieżników – nie ucieka, lecz kładzie się płasko na ziemi lub nieśpiesznie wycofuje się poza zasięg ludzkiego wzroku. Jeżeli zostanie zaskoczony, najpierw uskakuje, aby się schować, a następnie powoli się wymyka.

Ryś jest niezbędny do utrzymania równowagi w ekosystemie. W przypadku zbyt wysokiego stanu zwierzyny płowej nic nie jest w stanie go zastąpić. Jest więc nie tylko piękną ozdobą naszych lasów, ale również niezwykle ważnym ich elementem, bez którego może zapanować chaos. Na zmniejszenie populacji rysia w polskich lasach wpłynął człowiek, poprzez polowania, kłusownictwo, wycinanie lasów, ale również duże zagęszczenie dróg, które ograniczają teren zamieszkania rysiów. Jeszcze nie tak dawno, bo 20 lat temu, można było spotkać rysie w mazurskich lasach. W chwili obecnej postępuje próba reintroducji rysia do mazurskich lasów. Ty też możesz pomóc zadomowić się u nas rysiowi. Nie schodź z wyznaczonych szlaków, nie słuchaj głośnej muzyki w lesie ani nie spuszczaj psa ze smyczy – pomoże to zachować rysiowi spokój niezbędny do tego, aby mógł zadomowić się w naszych lasach. Jeżeli podczas spaceru znajdziesz wnyki – usuń je lub powiadom o tym leśniczego. Kłusownictwo wciąż jest zbyt dużym problemem i należy z tym walczyć. To są jednak zaledwie drobne kroki. Ważne jest reorganizacja prac leśnych, aby prowadziły do ubogacenia drzewostanów odpowiednich dla tych drapieżników i to nie tylko w miejsach, w których już występują, ale również w takich, gdzie mogą się pojawić. Biorąc pod uwagę fakt, że ryś migruje, potrzebne są również korytarze ekologiczne, które mu to umożliwią. Jeżeli ludzie nie przestaną wyniszczać lasów, próby te mogą spełznąć na niczym, a nasz wielki kot może zostać jedynie wspomnieniem.

Auto: Agnieszka Wojcieszek Data publikacji: 2 marca 2017 Dodano w kategorii: WYDARZENIA