Oaza historii i przyrody – Dolina Baryczy

Wśród coraz bardziej napędzanego cywilizacyjnie świata, wśród hałasu, pośpiechu, betonowych budynków otaczających nas z każdej strony, istnieją jeszcze miejsca, które pokazują, że przyroda i człowiek mogą iść ze sobą w parze. Królują tam rośliny i zwierzęta, a cisza i spokój są niemal magiczne. Jednym z takich miejsc jest Dolina Baryczy – park krajobrazowy zawierający największy w Polsce rezerwat ornitologiczny „Stawy Milickie”. Należy ona do programu Natura 2000, w którym biorą udział wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej, a jego celem jest zachowanie najrzadszych składników europejskiej przyrody oraz zapewnienie ciągłości trwania charakterystycznych siedlisk przyrodniczych naszego kontynentu.

Dolina Baryczy położona jest w województwie dolnośląskim i wielkopolskim, obejmując sobą 87 040 ha powierzchni. Leży ona w obrębie dwóch kotlin o wyjątkowo płaskich dnach. Od południa ogranicza ją wzniesienie morenowe, ukształtowane w okresie zlodowacenia – Wał Trzebnicki, natomiast od południa wysoczyny moreny dennej – Leszczyńska i Kaliska. Rzeka Barycz, płynąca środkiem doliny, ma swój początek na południe od Ostrowa Wielkopolskiego w szerokim na 3 km obniżeniu dolinnym, a jej koryto rozchodzi się zarówno na wschód jak i na zachód. W kierunku wschodnim płynie w stronę prawego dopływu Odry – Ołoboku i kończącej bieg w Warcie Prosny. Płynąc na zachód wpada do Odry mijając Odolanów i Milicz. W dolinie znajdziemy nie tylko około 300 stawów hodowlanych, nad którymi swój dom znalazło mnóstwo gatunków ptaków, ale również liczne zabytki takie jak wiejskie chaty z rudy darniowej, jazy utrzymujące stały poziom rzeki i szachulcowe kościoły. Dolina Baryczy sprawia wrażenie miejsca, w którym zatrzymał się czas.

Rezerwat „Stawy Milickie” jest ostoją dla 257 gatunków ptaków, natomiast w dolnośląskiej części parku stwierdzono występowanie aż 297 gatunków, z czego 172 z nich to gatunki lęgowe. W części wielkopolskiej występuje 260 gatunków, co wciąż daje imponujący wynik. Z pośród ich wszystkich najczęściej można spotkać gęsi gęgawy, gęsi zbożowe, żurawie i czaple siwe. W okresie wędrówek pojawiają się również łabędzie krzykliwe i czarnodziobe. Z ptaków drapieżnych zaobserwować można orła bielika pojawiającego się w czasie odłowów z powodu dużej ilości dostępnego pożywienia oraz błotniaka stawowego. Swój dom w okolicy stawów znalazły również takie ptaki jak dudek, derkacz, brzęczka, dzięcioł średni czy sowa pójdźka. W okolicy stawów zamieszkały nie tylko ptaki. Podczas obserwacji można dostrzec zwierzęta takie jak bóbr europejski, wydra, rzekotka drzewa, zaskroniec i kumak nizinny. Co więcej, Dolina Baryczy jest również ostoją konika polskiego. Aby móc swobodnie wypatrywać mieszkańców doliny, postawiono wieże obserwacyjne, czatownie, są tam również wiaty edukacyjne. Jedna z takich wież znajduje się przy Stawie Starym, który jest częścią rezerwatu „Stawy Milickie”, nad stawem Trzcielin Nowy oraz nad stawem Grabownica, przy czym budowla ta osiąga wysokość 13 m.

Dolina obfituje również w różnorodną roślinność, zarówno wodną jak i lądową. Jest to między innymi grzybieńczyk wodny, charakteryzujący się drobnymi, żółtymi kwiatami, grążel żółty, którego kwiaty są już nieco większe, wyciągnięte na grubej łodyżce, grzybienie białe, nazywane również nenufarami, dobrze znane z powieści Noce i dnie, czy też czermień błotna z charakterystycznym, przekształconym liściem w kolorze białym, który może kojarzyć się z płatkiem kwiatu. Wśród drzew 24 z nich mają status pomnika przyrody, choć według inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 90. przez Milicz i Żmigród szczególną ochroną powinno zostać objęte nawet 600 drzew. Na szczególną uwagę zasługują Dąb Jan – najgrubszy w dolinie i piąty co do objętości w Polsce. W obwodzie mierzy 853 cm. Jego nazwa związana jest z legendą o odpoczywającym pod nim Janie III Sobieskim. Pomnikiem przyrody są również trzy dęby Sułowskie otaczające kościół parafialny św. Piotra i Pawła. W dziupli najgrubszego z nich znajduje się kapliczka Najświętszej Marii Panny. Objęte ochroną są cztery sosny rosnące na wydmie między Sułowem a Miłosławicami a miejsce to nazywane jest Szwedzką Górką. Jej nazwa pochodzi od głazu ustawionego pomiędzy drzewami, który upamiętnia poległych tam żołnierzy szwedzkich w 1645 roku. Wyjątkowy jest dąb zrośnięty z sosną znajdujący się niedaleko stawu Mewiego przy Wzgórzach Czarownic. I one mają swoją legendę: według podań jest to para kochanków, którzy zostali przemienieni w drzewa wskutek zaklęcia rzuconego przez czarownicę.

Jedną z atrakcji tego miejsca jest również historyczny przykład hydrotechniki, gdzie gospodarkę wodną reguluje sieć grobli, tam, przepustów, kanałów i jazów, z których to na szczególną uwagę zasługuje Jaz Niezgoda, nazywany również Tamą Göringa – jest jedyną tego rodzaju budowlą drewnianą w dolinie. Jest to z pewnością gratka dla wszystkich amatorów historii, podobnie jak pałac Radziwiłłów w Antoninie, gajówka w Rudzie Milickiej czy Pałac Myśliwski w Mojej Woli.

Dolina Baryczy jest niesamowitym miejscem, w którym odnajdą się zarówno miłośnicy przyrody jak i historii. Stanowi zupełnie inny świat, gdzie można poczuć się zupełnie tak, jakby czas stanął w miejscu. Jest to idealne miejsce na wyprawę w celu wyciszenia się i odpoczynku, swoją oazę znajdzie tam każdy, kto uwielbia obserwację ptaków, jest to przestrzeń idealna do uprawiania birdwatchingu, który w naszym kraju staje się coraz bardziej popularny.

Auto: Agnieszka Wojcieszek Data publikacji: 7 sierpnia 2017 Dodano w kategorii: WYDARZENIA