EDUKUJEMY POKOLENIA
ABY RAZEM TWORZYĆ DOBRE ŚRODOWISKO
EGZEKWUJEMY PRAWA
ZWIERZĄT GOSPODARSKICH
CHRONIMY
ZAGROŻONE GATUNKI
Król Arktyki
Mróz, ostre, zimowe słońce i ląd wyścielony białym puchem. Arktyczne wody oceanu pokryte skutym lodem. Temperatura powietrza schodząca nawet do minus 68°C. Długie, ciemne i śnieżne zimy, krótki dzień i krótkie lato. Teren z jednej strony otoczony lasami iglastymi, z drugiej strony tundrą. Tylko rośliny przystosowane do takiego klimatu przetrwają jego srogie warunki – porosty, mchy i drobne krzewy. Fauna Arktyki również cieszy się bogactwem i różnorodnością gatunków, m. in. fok, reniferów (karibu), lemingów, zajęcy bielaków, waleni, wołów piżmowych, puchaczy, rybitw i nurzyków. Gdzieniegdzie na dryfujących krach można ujrzeć białego, sporych rozmiarów ssaka. Sporych rozmiarów? Mógłby się on obrazić na tego rodzaju określenie… NAJWIĘKSZEGO ssaka z rodziny niedźwiedziowatych.
Niedźwiedź polarny. Potężny, ważący nawet 450 kg (starsze osobniki osiągają wagę nawet 800 kg!; rekordowa waga niedźwiedzia wynosiła ponad 1000 kg, znaleziono go w północno-wschodniej Alasce ponad 50 lat temu) o długości ciała, dochodzącej do 3 m i wysokości prawie 1,5 m. Nic dziwnego. Ten gatunek misia potrafi spożyć na jeden posiłek do 60 kg foczego mięsa. Samice mimo że dwa razy mniejsze to również wzbudzają respekt ze strony innych zwierząt, jak i człowieka. Nowo narodzone niedźwiadki osiągają wagę zaledwie do 800 g. Biało-kremowe futro, które z wiekiem przybiera lekko żółtawy odcień, zapewniają im idealny kamuflaż wśród bieli zimowego krajobrazu. Gruba, gęsta i nieprzemakalna sierść oraz pokaźne zasoby tłuszczowe pomagają przetrwać arktyczny klimat. Krótki ogon i niewielkie uszy także nie są tu bez znaczenia. Niewielkie rozmiary niwelują bowiem energię potrzebną do ogrzania ciała, ochraniając je przed wychłodzeniem. Stopy, które także nie są pozbawione futra, ułatwiają poruszanie się w zaspach śnieżnych. Natomiast złączone pod skórą palce wspomagają zgrabne przemieszczanie się w wodzie. Niedźwiedź polarny jest przecież doskonałym pływakiem i to głównie w wodzie poszukuje pożywienia. Jest także świetnym nurkiem. Zanurzając się pod wodę ma otwarte oczy i zamknięte otwory uszne oraz nosowe. Nie bez przyczyny jego pierwotna nazwa to „niedźwiedź morski”. Poza tym cechują go niezwykle wyostrzone zmysły powonienia, wzroku oraz słuchu. Ofiara znajdująca się nawet kilka metrów pod grubą pokrywą śniegu nie stanowi dla niego problemu.
Ten Król Arktyki – bowiem na pewno zasługuje na takiego miano – przemierza setki kilometrów w poszukiwaniu pożywienia. Mimo ogromnego ciężaru potrafi biec z prędkością 40 km/h. Z reguły każdy osobnik poluje samotnie. To niezwykle silni, ale jednocześni zwinni indywidualiści. Po cichu skradają się do zdobyczy, po czym jednym machnięciem łapy pozbawiają ją możliwości ucieczki. Jednak nie tylko mięso jest ich ulubionym przysmakiem – zresztą niezbędnym, aby zapewnić sobie odpowiednią ilość tłuszczu. W okresie lata z przyjemnością sięgają po owoce, tj. jagody czy inne rośliny, np. mchy oraz trawy.
Opiekę nad młodymi misiami sprawują samice, które spotykają się z samcami jedynie w okresie godowym, na wiosnę. Małe niedźwiadki pozostają przy mamie przez czas dwóch lat, kiedy to uczą się polowania, poznają zagrożenia, mogące na nie czyhać – również ze strony innych niedźwiedzi, a zwłaszcza samców. Zabawy niedźwiadków przypominają zachowania Naszych dzieci – tarzanie się w śniegu, wchodzenie na kamienie, próby wspominania się, przewracanie, turlanie, zaczepianie matki. Kiedy się rodzą są dosyć nieporadne. Jednak karmione mlekiem matki szybko przybierają na wadze i rosną w siłę. Samica rodzi zwykle w specjalnie wykopanym legowisku do trzech młodych.
Wbrew powszechnemu przekonaniu niedźwiedź polarny nie zaatakuje człowieka bez przyczyny. Owszem, zrobi to jeżeli wyczuje zagrożenie, dlatego szczególnie ostrożnym należy być podczas obserwacji samic, podróżujących z młodymi. W pozostałych przypadkach biały miś trzyma się z daleka, unikając za wszelką cenę kontaktu z człowiekiem. Dlatego tak ważne jest prawidłowe zachowanie się zarówno osób, badających życie niedźwiedzi, jak i tubylców. Zdarzają się przypadki, że kiedy misiom brakuje pożywienia, okradają zapasy żywności, buszując w śmietniskach, znajdujących się wokół ludzkich siedlisk. Niedźwiedzie, którym zdarza się podejść zbyt blisko miasta, zostają natychmiastowo wyłapane i odwiezione z powrotem na teren swojego występowania, a pozostałe odstrasza się jaskrawymi, migoczącymi światłami lub hukami.
Niestety przez szerzące się przekonanie o niebezpieczeństwie, jakie stanowią dla człowieka misie polarne, wciąż trwa praktykowanie ich zabijania. Niegdyś pozbywano się zwłaszcza młodych osobników, nie pozwalając, aby osiągnęły dorosły wiek. Populacja niedźwiedzi wynosi w granicach 20 do 25 tys. i niestety maleje. Nie tylko ze względu na polowania przez kłusowników, które na większości obszarów, posiadających spore zyski z tego procederu (Grenlandia, Kanada, Norwegia). Również ze względu na zmiany warunków klimatycznych. Globalne ocieplenie powoduje topnienie kry i lodowców, podwyższając poziom oceanów – w tym oceanu arktycznego, a co za tym idzie zwiększa się droga morska, którą muszą pokonać niedźwiedzie między lodem, a stałym lądem. Niestety często opadają z sił i toną. Naukowcy zauważyli również, że rodzi się coraz mniej młodych, a i te które przychodzą na świat są w dużej części niedożywione. Służba geologiczna USA przewiduje, że w ciągu najbliższych 40 lat liczba niedźwiedzi zmniejszy się nawet do 6 tys. Skala problemu jest więc niezaprzeczalnie pokaźna.
Niestety dopóki człowiek nie zacznie szanować istnienia innych gatunków. Dopóki kraje takie jak Chiny czy Rosja nie zaprzestaną składania zamówień na skóry i futra niedźwiedzi polarnych. Dopóki nie zaczniemy zapobiegać wciąż ewoluującemu ociepleniu klimatu, dotąd białe misie będą skazane na cierpienie. Pamiętajmy, że są one wyjątkowe nie tylko ze względu na organizm, potrafiący przystosować się do tak trudnych warunków atmosferycznych – czego My ludzie możemy im niewątpliwie pozazdrościć. Niedźwiedzie polarne jako jedyne nie przesypiają okresu zimowego (poza ciężarnymi samicami). Nie bez przyczyny nazwa Arktyki z języka greckiego oznacza „Wielką Niedźwiedzicę”… Bez wątpienia są wyjątkowe. Zasługują na długie i spokojne życie.
Karolina
